Het rijksbrede programma ‘Nederland circulair in 2050’ heeft als doel dat Nederland in 2050 een circulaire economie moet hebben gerealiseerd. Dat is niet alleen een nobel doel, maar ook een zeer noodzakelijk doel. Iedereen heeft wel eens gehoord van het begrip: de plasticsoep. Dagelijks belanden miljoenen kilo’s afval in de oceanen, waarvan het merendeel plastic. Dieren raken erin verstrikt of worden er ziek van. Doordat dieren de plastics eten, krijgen ze microplastics binnen die zich van dier op dier door de voedselketen verplaatsen. Bovendien raken de ecosystemen ernstig verstoord.
Plasticsoep? Hebben we zelf gemaakt!
De oorzaak van deze ramp is net zo simpel als stom: menselijk handelen. We gooien al dat afval met z’n allen verkeerd weg. Op straat, waardoor het wegwaait in de natuur zoals in sloten, meren, in de zee of in de prullenbak, maar niet gescheiden. In het laatste geval belandt het in de verbrandingsoven wat zeer schadelijk is voor het milieu. En bovendien zonde van de waardevolle grondstoffen, want de meeste plastic verpakkingen zijn eindeloos recyclebaar.
3 miljoen ton plastic per jaar
Even een paar cijfers: we hebben het over 300.000.000 ton plastic afval per jaar. Daarvan eindigt 33% als zwerfplastic. Dat betekent dat er elke minuut een vuilniswagen met plastic in de zee terecht komt! Van het plasticafval wordt 37% gestort en wordt 12% verbrand. Slechts 18% van het plastic afval wordt ingezameld voor recycling. Terwijl dat juist zo hard nodig is. Want door afval goed te scheiden, krijg je inzicht in de stromen en de types plastic die je hebt en kun je ze aanbieden voor gescheiden verwerking. Gescheiden afval is beter recyclebaar materiaal. Recyclen stoot minder CO2 uit dan produceren vanuit nooit eerder gebruikte (virgin) materiaal. Met als gewenst eindresultaat? Concrete stappen op weg naar het doel: 55% minder CO2 uitstoot in 2030 en 100% klimaat neutraal in 2050!
Afval bestaat niet
Een circulaire economie is een duurzame economie waarin afval niet bestaat. Grondstoffen worden steeds opnieuw gebruikt. Wanneer een product aan het einde van zijn levensduur komt, worden de diverse afvalstromen gescheiden ingezameld en verwerkt tot nieuwe grondstoffen. Dit gaat op voor plastic, maar ook voor bijvoorbeeld papier, glas, folie en gft (groente, fruit en tuinafval). Belangrijk hierbij is om materialen goed gescheiden te houden. Daarbij hoort ook kijken naar wat je koopt. En dat valt nog niet mee.
Green washing; een lelijk trucje van fabrikanten
‘Green washing’, bedrijven die zich groener voordoen dan dat ze zijn, is tegenwoordig een serieuze valkuil. Een broek die is gemaakt van een mix van katoen en petflessen, klinkt bijvoorbeeld heel verantwoord, maar dat is het niet. Juist doordat de materialen gemixt zijn, gaan ze uiteindelijk allemaal verloren. Eenmaal gemixte materialen kunnen namelijk niet of nauwelijks meer uit elkaar gehaald worden. Per saldo belandt hier dus zowel het katoen als de petflessen alsnog in de verbrandingsoven. Probeer dus producten gemaakt van gemixte materialen te vermijden.
Slimme – maar nasty – foefjes
Een ander voorbeeld van green washing is de producent van voedingsmiddelen of bijvoorbeeld wasmiddelen, die op de verpakking zet: gemaakt van 100% recyclebaar plastic. Klinkt heel duurzaam, maar zegt niks. Vrijwel elk plastic is namelijk 100% recyclebaar. Het gaat erom of het ook gerecycled ís! Deze claim klinkt alsof de verpakking is gemaakt van gerecycled plastic, maar dat hoeft dus helemaal niet het geval te zijn. Sterker nog, dat is waarschijnlijk niet het geval, want anders had de fabrikant er wel opgezet: gemaakt van 100% gerecycled plastic.
Driehoek overheid, producent, consument
Om de circulaire economie te realiseren, zijn drie partijen nodig: de overheid, producenten en consumenten. Door samenwerking in de keten gaan er geen grondstoffen meer verloren en wordt recycling makkelijker. De overheid bepaalt hier in het speelveld (bijvoorbeeld door wegwerpplastic te verbieden), de producent speelt binnen het speelveld en de consument maakt hierin zijn keuze op basis van kwaliteit, voorkeur en prijs. Coca-Cola maakt al haar flessen tegenwoordig van gerecycled plastic. Dankzij het verplichte statiegeldsysteem vanuit de overheid en de consument die de lege flesjes inlevert bij het statiegeld, in de bioscoop of via initiatieven zoals Throw for Charity. Een mooi voorbeeld van samenspel in de driehoek.
Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid
De producent heeft een rol in het bewuster maken van de consument. Al was het maar omdat duurzaamheid tegenwoordig een serieus verdienmodel is. En juist niet-duurzame acties, zoals het eerdergenoemde green washing, enorme imagoschade kunnen opleveren. Ook de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, waardoor de producent verantwoordelijk is voor het terug verzamelen en verantwoord verwerken van producten die ze op de markt brengen, geeft een stevige impuls aan de circulaire economie. Dit systeem geldt al voor bijvoorbeeld lampen en batterijen, maar gaat in 2023 ook gelden voor textiel. En dan zal zo’n producent nog wel een keer nadenken voordat hij een broek maakt van een mix van katoen en gerecyclede petflessen.
Mooie initiatieven
Grondstoffen besparen begint natuurlijk al bij minder grondstoffen gebruiken. Één van de zaken waar je makkelijk op kunt ‘besparen’, is verpakkingsmateriaal. Door goed te kijken naar wat je allemaal koopt, of vooral naar wat je niet koopt, kun je enorm besparen op de hoeveelheid verpakkingsafval waar je mee blijft zitten. Dat begint bij je eigen tasjes en zakjes meenemen naar de supermarkt, kiezen voor onverpakte groente en bijvoorbeeld niet kiezen voor koeken die per stuk zijn verpakt. Ook zien we hierin al allerlei mooie initiatieven vanuit producenten en winkeliers. Zo is er een pilot met verpakkingsvrij boodschappen doen van Albert Heijn en wordt de verpakkingsvrije bezorgservice van Pieter Pot steeds populairder.
Begin bij de basis: afval scheiden
Afval, en daarmee afval scheiden en inzamelen, is de cruciale factor in een circulaire economie. Al die gescheiden afvalstromen, denk aan papier, glas, blik, plastic, koffiedik, folies en verpakkingsmateriaal, zijn opnieuw te gebruiken. Door de verschillende stromen gescheiden in te zamelen en terug te leveren aan de juiste inzamelaar, krijgt een product steeds een nieuw leven en ontstaat een gesloten kringloop. Om dat efficiënt te kunnen doen, zijn modulaire afvalbakken ideaal. Want hoe makkelijker je het je mensen maakt, hoe groter het succes zal zijn. Vanuit De Afvalbak adviseren wij je graag met het implementeren van afval scheiden in jouw organisatie. Zo zetten we samen concrete stappen op weg naar de circulaire economie!
Interesse in onze Afvalbakken?
Laat het ons weten. Wij helpen je graag met een advies op maat.